Việc giải quyết vụ việc dân sự bằng tập quán khi không có điều luật áp dụng là cần thiết và đã được quy định trong dự thảo Bộ luật dân sự sửa đổi.
Tòa án giải quyết vụ việc bằng tập quán
Trong khi pháp luật dân sự chưa có quy định đầy đủ để
điều chỉnh được hết các quan hệ xã hội, khi có tranh chấp dân sự xảy ra mà chưa
có điều luật áp dụng thì cần thiết phải có quy định cho phép tòa án áp dụng các
nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, tập quán, tương tự pháp luật, án lệ và
lẽ công bằng để thụ lý vụ án và giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự chung do
bộ luật này quy định.
Để bảo đảm tính khả thi, Ủy ban ban Thường vụ Quốc hội
đã chỉ đạo chỉnh lý, bổ sung các quy định về giải quyết các vụ việc dân sự,
trong trường hợp chưa có điều luật để áp dụng tại 4 điều của dự thảo bộ luật.
Nguyên tắc được nêu tại dự thảo là tòa án được áp dụng
tập quán để giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp các bên không có thỏa
thuận và pháp luật không quy định.
Tập quán không được trái với những nguyên tắc
cơ bản của pháp luật dân sự quy định tại Bộ luật Dân sự.
Khi yêu cầu tòa án giải quyết vụ việc dân sự, đương sự có quyền viện dẫn tập quán để yêu cầu tòa án xem xét áp dụng.
Tòa án giải quyết vụ việc bằng tập quán
Dự thảo bộ luật cũng quy định tòa án được áp dụng
tương tự pháp luật để giải quyết vụ việc dân sự trong trường hợp phát sinh quan
hệ thuộc phạm vi điều chỉnh của quan hệ dân sự mà các bên không có thỏa thuận,
pháp luật không có quy định trực tiếp và không có tập quán được áp dụng theo
quy định nói trên.
Điều kiện là khi áp dụng tương tự pháp luật, tòa án
phải xác định rõ tính chất pháp lý của vụ việc dân sự, phải xác định một cách
chắc chắn rằng trong hệ thống pháp luật hiện hành không có quy phạm pháp luật
nào điều chỉnh quan hệ đó.
Khi không thể áp dụng tương tự pháp luật thì tòa án
áp dụng nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, án lệ và lẽ công bằng để giải
quyết vụ việc dân sự, dự thảo bộ luật nêu rõ.
Án lệ được định nghĩa tại dự thảo là quyết định giám
đốc thẩm của hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao, bản án, quyết định đã
có hiệu lực pháp luật, có tính chuẩn mực của các tòa án, trong đó chứa đựng sự
giải thích, áp dụng pháp luật đã được Tòa án nhân dân Tối cao lựa chọn, công nhận
và công bố là án lệ để các tòa án nghiên cứu, áp dụng trong xét xử.
Còn lẽ công bằng được xác định trên cơ sở lẽ phải được
mọi người trong xã hội thừa nhận, nguyên tắc nhân đạo, không thiên vị và sự
bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của các đương sự trong vụ việc dân sự đó.
Nguồn: vneconomy
0 nhận xét:
Đăng nhận xét